خاک اسیدی یکی از مشکلات رایج کشاورزان است. بعضی از خاکها به دلیل کوددهی طولانی مدت به طور طبیعی اسیدی می شوند و برخی دیگر به حالت اسیدی در می آیند. در سایر محیط های رشد ، pH (نسبت به خاک) سریعتر تغییر می کند. البته تغییر در PH خاک یا محیط های رشد نیز به نوع و مقدار کود و نوع آب آبیاری بستگی دارد.
PH کمتر از 5.5 در خاک می تواند منجر به کاهش عملکرد و آسیب محصول شود. در pH کمتر از 5.5 ، عناصر غذایی ریز مانند آلومینیوم ، منگنز و آهن بیش از حد در دسترس خواهند بود که در نتیجه باعث سمیت بیش از حد این گیاهان یا محصولات برای گیاهان شما می شود.
از سوی دیگر نیز پایین بودنPH، در دسترس بودن سایر مواد مغذی مانند: پتاسیم (K) کلسیم ( Ca ) و منیزیم ( Mg) کاهش یافته و گیاهان دچار کمبود می شوند.
شایع ترین دلایل به وجود آمدن خاک اسیدی
قبل از اضافه کردن محصولاتی که باعث افزایش PH می شوند؛ اطمینان حاصل کنید که پایین بودنPH خاک به دلیل استفاده ی نامناسب و ناکافی از کود ها نیست.
به ویژه اگر از سیستم کشاورزی بدون خاک استفاده می کنید باید دقت داشته باشید که ممکن است نامتعادل بودنPH عوامل دیگری داشته باشد و بتوانید با کوددهی درست و اصولی و استفاده از کود مناسب PHمحیط را کنترل کنید.
علل خاک اسیدی
یکی دیگر از دلایل اسیدی شدن خاک، کوددهی نامناسب و بیش از حد با کود هایی با پایه ی آمونیوم و حاوی اوره می باشد. این کار اسیدی شدن خاک می شود. عوامل دیگری که می توانند باعث کاهشPH خاک شوند؛ عبارتند از:
- منبع مواد: نوع سنگی که خاک از آن به وجود می آید.
- بارش باران: خاک هایی که در معرض بارندگی بودند به مراتب از خاک های نواحی خشک، اسیدی تر هستند.
- ماده آلی خاک: ارگانیسم های خاک همواره در حال تجزیه ی مواد آلی هستند و در اثر فعالیت آن ها هیدروژن آزاد شده و خاک اسیدی تر می شود.
- پوشش گیاهی: پوشش گیاهی بومی که در آن خاک تشکیل شده است بر PH خاک تاثیر می گذارد. خاک هایی که تحت پوشش گیاهی جنگلی می باشند اسیدی تر هستند.
افزایش PH خاک با استفاده از آهک
متداول ترین روش برای بالابردن PH خاک در کشاورزی آهک است. از آن جا که حلالیت آهک نسبتا کم است، بنابراین اگر فقط بر روی سطح خاک اعمال شود تنها بر روی سطح بیرونی خاک تاثیر می گذارد.
در کشت بدون خاک استفاده از آهک بسیار دشوار است .زیرا همانطور که گفته شد حلالیت آهک کم است و در سیستم کشاورزی بدون خاک تمامی مواد مغذی، کودها و… باید به صورت کاملا محلول باشند. در نتیجه استفاده از آهک در این نوع سیستم کشاورزی تقریبا غیر ممکن است.
افزایش PH خاک با استفاده از پتاسیم کربنات
برخلاف آهک حلالیت کربنات پتاسیم بالا است و می توان از آن
حتی در سیستم های آبیاری قطره ای نیز استفاده کرد. به دلیل محلول بود پتاسیم
کربنات نه تنها می توان آن را همراه با آبیاری استفاده کرد بلکه محلول آن به راحتی
می تواند به عمق خاک نفوذ کرده و به ریشه برسد.
پتاسیم کربنات می تواند به سرعت در واکنش های شیمیایی محیط تاثیر بگذازد و PH ناحیه ی ریشه را بالا ببرد. بنابر این استفاده از کربنات پتاسیم به صورت دوره ای و یا حتی به عنوان بخشی از برنامه ی کوددهی می تواند از افت PH جلوگیری کند.