روش کاشت سیب زمینی
گیاهشناسی از سیب زمینی
انواع سیب زمینی
سیب زمینی بومی آمریکای مرکزی و جنوبی است و در کشور‌های پرو، بولیوی و شیلی تعداد زیادی از گونه‌های وحشی آن یافت می‌شود. سیب زمینی دارای گونه‌های فراوانی میباشد، اما فقط گونه solanum tubrosum و تعداد محدود دیگری هستند که تولید غده می کنند و اهمیت زراعی دارند. انواع سیب زمینی عبارتند از:
- سیب زمینی پوست قهوه ای (russet): پوست قهوه ای و درون سفید دارد. شکل آن کشیده است و سطح آن زبر و ناهموار است. میزان نشاسته آن زیاد و آب کمتری دارد. بهترین سیب زمینی برای سرخ کردن و پختن میباشد
- سیب زمینی با پوست زرد (yu con): پوست زرد رنگ دارد و طعم کره میدهد.برای پختن و تهیه پوره مناسب است.
- سیب زمینی شیرین (sweet): دارای مغز زرد، سفید و یا نارنجی رنگ است. ارزش تغذیه ای بالایی دارد.
- سیب زمینی های انگشتی (finger):کوچک و باریک هستند.
- سیب زمینی قرمز:پوست قرمز و درون سفید دارد. برای آب پز کردن، بخار پز کردن و تنوری کردن مناسب است.
شرایط محیطی مورد نیاز کاشت سیب زمینی
خاک: بافت شنی لومی و لومی شنی برای سیب زمینی ایده آل است. هر قدر خاک به سمت شنی تمایل داشته باشد بهتر است. مناسب‌ترین خاک برای کاشت سیب زمینی در گلدان خاک شنی با حاصلخیزی بالا، کمی اسیدی و دارای زهکشی خوب است. به این منظور شما میتوانید 50 درصد خاک گلدانی را 25 درصد ماسه و 25 درصد کود مخلوط کنید.
نور: گیاه سیب زمینی برای رشد بهینه نیاز به نور آفتاب کامل دارد. بهترین مکان برای نگهدای گلدان سیب زمنی بالکن یا پنجره جنوبی آپارتمان است تا گیاه در طول روز، از نور ملایم خورشید بهره‌مند شود.
دما: سیب زمینی گیاهی سرما دوست و حساس به گرما است و دمای بین 8 تا 34 درجه سانتیگراد را تحمل می‌کند. بهترین دما برای کاشت سیب زمینی در گلدان 18 تا 20 درجه سانتیگراد است.
آبیاری: نیاز آبی گیاه متوسط است ولی لازم است در طول رشد گیاه خاک گلدان همواره مرطوب و نه خیس باشد. لازم به ذکر است، سیب زمینی‌های نارس و همچنین برگ، گل و میوه سیب زمینی دارای کمی آلکالوئید سمی به‌نام سولانین است، بنابراین باید از مصرف سیب زمینی نارس و نیز برگ و گل و میوه آن خودداری کنید.
نحوه القای جوانه زنی در سیب زمینی
Chitting یعنی ترغیب سیب زمینی بذری به جوانه زدن قبل از کشت. حدود ۶ هفته قبل از نشاء کردن آنها این کار را از اواخر دی در نقاط گرم‌تر کشور و یا در ماه بهمن در نقاط سرد‌تر کشور شروع کنید. هر سیب زمینی بذری دارای سر گرد‌تر و ضخیمی است که چند «چشم» دارد. قسمت‌های غده مانند سیب زمینی را به گونه‌ای قرار دهید که سر ضخیم آن در بالا‌ترین قسمت سینی یا جعبه تخم مرغ و در مقابل نور طبیعی زیادی قرار گیرد. وقتی جوانه‌ها به ۱.۵ تا ۲.۵ سانتی متر رسیدند، آماده کاشت در بیرون هستند.
ازدیاد و تکثیر سیب زمینی
ازدیاد سیب زمینی بوسیله یذر و یا غالبا رویشی و بوسیله غده صورت می گیرد. تنها روش معمول و عملی ازدیاد سیب زمینی همان طریقه رویشی یا کاشت غده سیب زمینی است. گیاه بوجود آمده از بذر دارای یک ریشه عمودی با تعداد زیادی ریشه فرعی است و تعداد ساقه هایی که اغلب منشعب می شند درهمه بوته ها یکسان نبوده و نوسان زیادی دارد ولی گیاه بوجود آمده از غده دارای ریشه های افشان یکنواخت می باشد که اغلب از بن ساقه و همچنین از استولن ها خارج می شوند.
کوددهی سیب زمینی
جهت تولید ۳۰ تن غده به ۱۵۰ کیلوگرم ازت ، ۶۰ کیلو گرم فسفر ، ۲۴۰کیلوگرم پتاس ، ۳۰ کیلوگرم منیزیم ، ۳۵ کیلوگرم منگنز ، ۵۰ کیلو گرم کلسیم و ۵۰ گرم مس احتیاج دارد.
نحوه کاشت سیب زمینی
سیب زمینی‌های جوانه زده را زمانی که خاک شروع به گرم شدن کرده است بکارید – معمولاً از اواسط اسفند یا اوایل فروردین. برای شروع شیاری به عمق ۷.۵ تا ۱۳ سانتی متر ایجاد کنید، البته عمق دقیق آن بسته به گونه‌ای که می‌کارید، متفاوت است.
قبل از کشت سیب زمینی‌ها یک لایه نازک کود به شیار اضافه کنید. سیب زمینی‌های زودرس را در فاصله حدوداً ۳۰ سانتی متری از هم با ۴۰ تا ۵۰ سانتی متر فاصله بین ردیف‌ها بکارید. سیب زمینی‌های معمولی (second early) و اصلی (main crop) را در فاصله ۳۸ سانتی متری با ۷۵ سانتی متر فاصله بین ردیف‌ها بکارید.
غده‌های جوانه زده (chitted tubers) را با دقت بردارید، آن را به آرامی داخل شیار قرار دهید به گونه‌ای که جوانه‌ها به سمت بیرون باشن. مواظب باشید جوانه‌ها نشکنند. روی سیب زمینی‌ها را با خاک بپوشانید. به محض ظاهر شدن جوانه‌ها روی آن یک تل خاک بریزید، به گونه‌ای که جوانه‌ها زیر خاک دفن شوند. این کار را باید در فواصل زمانی معین انجام دهید و تا آخر فصل هر یک از گیاهان یک تل خاک کوچکی در اطراف خود (حدود ۱۵ سانتی متر) خواهند داشت.
زمان کاشت سیب زمینی
در ایران کشت سیب زمینی در مناطق جنوبی از اواسط بهمن ماه تا اواخر اسفند ماه و در مناطق معتدل شمالی مانند : اطراف شهرستان قزوین ، کرج ، دماوند ، منطقه آذربایجان ، و شمال خراسان از اوایل فروردین ماه پس ازسپری شدن خطر سرمای بهاره شروع و تا اواخر فروردین ماه انجام خواهد گرفت .
روش کاشت سیب زمینی در باغچه
غده های آماده شده برای کاشت را به فاصله ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر از یکدیگر روی ردیف هایی که فاصله آنها از یکدیگر ۵۰ تا ۷۰ سانتیمتر باشد زیر خاک می کنند . ( سیب هائی را که به چند قسمت تقسیم کرده اند قبل از کاشت بایستی در محلی سایه روی زمین پهن کرد تا قسمت بریده شده از یک لایه پوشش حفاظتی پوشیده شود و یا آن که وسیله خاکستر و خاکه زغال آن قسمت ها را پوشش داد ) پس از کاشت و زمانی که جوانه ها از خاک خارج شدند و شروع به رشد نمودند پای بوته ها را خاک می دهند که موجب ازدیاد محصول گردد . قبل از کاشت این گیاه ، زمین را آبیاری می کنند و زمانی که زمین خیس شد و اصطلاحا گاورو گردید ، سیب زمینی ها را می کارند و نوبت دوم آبیاری به دو هفته بعد موکول می گردد .
آبیاری سیب زمینی
بطور کلی مزرعه سیب زمینی را تا زمان گل دادن بوته ها هفته ای یک نوبت آبیاری می کنند و پس از به گل نشستن گیاه آبیاری را کم می کنند .
نحوه برداشت سیب زمینی
بایستی پس از آن که کاملا برگ ها خشک شدند و ساقه ها زرد گردیدند انجام عمل برداشت سیب زمینی گیرد. سیب زمینی‌های خانگی شما بسته به نوع و شرایط پرورش باید از تیر تا شهریور آماده برداشت شوند. گونه‌های زودرس را به محض آماده شدن (یعنی زمانی که جوانه‌های روی خاک هنوز سبز هستند و معمولاً به محض باز شدن گل‌های آن) میتوانید برداشت و مصرف کنید.
گونه‌های معمولی (second early) و اصلی (main crop) را می‌توان به مدت طولانی تری در خاک نگه داشت- تا ماه شهریور – حتی اگر جوانه روی خاک از حالت افتاده باشد. دو هفته قبل از برداشت محصول، جوانه‌های روی زمین را ببرید. با این کار پوست سیب زمینی فرصت ضخیم شدن پیدا کرده و هنگام برداشت کمتر آسیب دیده و انبار کردن آن راحت‌تر می‌شود.
کاشت سیب زمینی در گلدان
وسایل لازم: گلدان بزرگ (10 لیتری)، خاک ماسه‌ای، کود مایع، سیب زمینی جوانه زده، آبپاش
1. ابتدا گلدان مورد نظرتان را انتخاب کنید. با توجه به اینکه غده‌های سیب زمینی در زیر خاک رشد می‌کنند و هرچه فضای بیشتری در اختیار داشته باشند، بزرگتر می‌شوند، گلدان بزرگی را برای این کار در نظر بگیرید.
2. گلدان را با خاک مناسب (خاک سبک و حاصلخیز) پر کنید. قبل از کاشت سیب زمینی میتوانید خاک را با مقداری کود مخلوط کنید تا مواد غذایی لازم برای رشد گیاه فراهم شود.
3. یک عدد سیب زمینی بزرگ را با چاقوی تیز به سه قسمت تقسیم کنید، به طوری که هر بخش حداقل یک چشم سیب زمینی داشته باشد. (به جوانه‌های سبز شده بر روی سیب زمینی چشم سیب زمینی گفته می‌شود.) توجه داشته باشید لازم است سیب زمینی‌هائی را که به چند قسمت تقسیم کرده‌اید قبل از کاشت، مدتی در محلی سایه روی زمین پهن کنید تا قسمت بریده شده از یک لایه پوشش حفاظتی پوشیده شود.
4. خاک گلدان را به طور کامل آبیاری کنید و قطعات سیب زمینی را در آن بکارید. بسته به اندازه گلدان میتوانید 2 تا 5 عدد جوانه سیب زمینی را در آن بکارید.
5. جوانه‌های سیب زمینی را در عمق گلدان بکارید و روی آن را با 10 تا 13 سانتیمتر خاک بپوشانید و به آرامی با دست فشار دهید تا کمی فشرده شود.
6. گلدان را مجددا آبیاری کنید به نحوی که آب از زهکش کف آن خارج شود.
7. پس از کاشت و زمانی که جوانه‌ها از خاک خارج شدند و شروع به رشد نمودند، پای بوته‌ها را با خاک مخلوط با کود پر کنید تا محصول بهتری برداشت نمایید. همچنین میتوانید، هر دو هفته یکبار مقداری کود مایع به خاک اضافه کنید.
8. مدت 2 تا 4 ماه بعد از کاشت سیب زمینی، محصول شما آماده برداشت است. توصیه می‌کنیم دو هفته قبل از برداشت، جوانه‌های روی زمین را ببرید. با این کار پوست سیب زمینی فرصت ضخیم شدن پیدا کرده و هنگام برداشت کمتر آسیب می‌بیند و نگهداری از آن راحت‌تر خواهد بود.
نکات مهم در کاشت سیب زمینی
سیب زمینی‌ها نیاز به نور زیادی دارند، بنابراین آنها را در مکان‌های مستعد سرما نکارید، زیرا این شرایط به رشد برگ‌های آن آسیب می‌رساند. اگر قصد دارید در یک زمین پر از علف هرز یا در علفزاری قدیمی سبزی بکارید، سیب زمینی‌ها می‌توانند با برگ‌های زود رشد و زیاد خود به زدودن علف‌های هرز کمک کنند.
اگر جا به اندازه کافی ندارید، سیب زمینی‌ها را در ظرفی بکارید که به اندازه کافی زهکشی شده و عمق و عرض آن حداقل ۳۰ سانتی متر باشد. گلدان را تا نیمه پر از کود چند منظوره یا کود مرغوب خاک باغچه کنید، دو بذر سیب زمینی را روی کود قرار داده و بعد روی آن خاک یا کود بریزید – تا فاصله ۲.۵ سانتی متری از لبه گلدان.
همین که قسمت غده مانند سیب زمینی (tuber) به اندازه یک تیله رسیدند، دادن آب کافی به آنها مساله بسیار مهمی خواهد شد. اگر به سیب زمینی‌ها آب ندهید، اندازه و کیفیت آنها کم می‌شود، مگر اینکه به طور منظم و به میزان فراوان باران ببارد.
همچنین میتوانید برای خرید نهال به سایت باغ نت مراجعه کنید